30 Μαΐου 1941 : Δύο φοιτητές κατεβάζουν την γερμανική σημαία από την Ακρόπολη

Άνοιξη του 1941. Οι Ελληνες αντιστέκονται λυσσαλέα στις γερμανικές μεραρχίες. 

Ο ελληνικός στρατός "κρατάει" όσο κανένας άλλος στην Ευρώπη, πλήν ίσως του σοβιετικού, αλλά τελικά υποκύπτει στην πανίσχυρη γερμανική πολεμική μηχανή.

Η Ελλάδα τελεί υπό ναζιστική κατοχή, αλλά ο ελληνικός λαός έχει αρχίσει τη δική του μάχη, την αντίσταση. Είναι αδύνατον να μη συμβεί κάτι τέτοιο. Είναι, αδύνατον οι Έλληνες να αποδεχθούν τη “νέα τάξη πραγμάτων”. Έτσι παντού, στις πόλεις, στα χωριά και στην ύπαιθρο, αντιστασιακές οργανώσεις ξεπηδούν καθημερινά σε μια προσπάθεια να κάνουν δύσκολη τη ζωή των κατακτητών, να τους στείλουν το μήνυμα ότι είναι ανεπιθύμητοι στην Ελλάδα. Η ιστορία είναι γνωστή. Η ελληνική αντίσταση αναγνωρίζεται μετά το τέλος του πολέμου, όχι μόνον ως η κορυφαία παγκοσμίως, αλλά και για το ότι συνέβαλε αποφασιστικά στην έκβαση του β΄ παγκοσμίου πολέμου υπέρ των συμμαχικών δυνάμεων.

Στην Αθήνα οι Γερμανοί  υψώνουν τη σβάστικα στην Ακρόπολη,  πράξη προσβλητική όχι μόνο για τους συμπατριώτες μας αλλά για όλο τον ελεύθερο κόσμο, που δεν ανέχεται τη φασιστική πρόκληση σε ένα χώρο - πανανθρώπινο σύμβολο της δημοκρατίας και της ελευθερίας.

Ως "αρχαιολάτρες" οι ναζί κομπορρημονούν για το επίτευγμά τους. Στρατηγοί, στρατάρχες, υπουργοί καταφθάνουν από το Βερολίνο και φωτογραφίζονται στον Παρθενώνα κάτω απ' τη σβάστικα. Οι εικόνες κάνουν το γύρο του κόσμου.

Τότε ακριβώς δυο δεκαεννιάχρονοι φοιτητές αποφασίζουν το παράλογο. Πρόκειται για τον Λάκη Σάντα, φοιτητή της Νομικής και τον Μανώλη Γλέζο, φοιτητή της Ανωτάτης Εμπορικής, που διακατέχονται από την εμμονή να κατεβάσουν από τον ιερό βράχο το σύμβολο του ναζισμού.

Αρχίζουν, λοιπόν, να ψάχνουν τρόπους για να προσεγγίσουν την κορυφή της Ακρόπολης χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τους Γερμανούς, που έχουν περιφράξει το βράχο με συρματόπλεγμα εγκαθιστώντας  φρουρά. Έπειτα από ενδελεχή μελέτη σε εγκυκλοπαίδειες, ανακαλύπτουν ένα σπήλαιο, το “Πανδράσειον άντρον”, που ξεκινά από κάποιο σημείο του βράχου και οδηγεί σ' ένα άνοιγμα δίπλα στο Ερεχθείο. Τις επόμενες μέρες ανεβαίνουν στην Ακρόπολη ως επισκέπτες, κάνοντας επιτόπια κατόπτευση του χώρου και μελετούν τις κινήσεις τους. Είναι η μαγική στιγμή που το παράλογο μετατρέπεται αίφνης σε εφικτό.

Αποφασίζουν το τόλμημα τη νύχτα της 30ης προς 31η Μαΐου του 1941. Ξεκινούν εφοδιασμένοι με ένα μικρό φακό και ένα μαχαιράκι. Φθάνουν στο συρματόπλεγμα, σαλτάρουν μέσα κι αρχίζουν να σέρνονται προς την είσοδο της σπηλιάς. Για καλή τους τύχη, στη σπηλιά είχαν ξεκινήσει ανασκαφές και υπήρχαν αφημένες σκαλωσιές με μαδέρια. Σκαρφαλώνουν μέχρι το άνοιγμα της κορυφής. Πλησιάζουν προς τον ιστό και όταν φθάνουν σε απόσταση 50 μέτρων, πετούν χαλικάκια, για να διαπιστώσουν τυχόν παρουσία γερμανού σκοπού. 

Φρουρός δεν υπάρχει, οπότε μπορούν να συνεχίσουν. Φθάνουν στον ιστό, λύνουν το συρματόσκοινο και τραβούν τη σημαία προς τα κάτω. Εκείνη, όμως, δεν κατεβαίνει, γιατί όντας τεράστια, στερεώνεται σε τρία ακόμα χοντρά σκοινιά. Προσπαθούν να ανέβουν στον ιστό για να την σκίσουν, αλλά το ύψος είναι μεγάλο και αδυνατούν να φθάσουν στην κορυφή. Τότε, ενώ η ώρα περνά, παρατηρούν μέσα στο σκοτάδι ότι τα σκοινιά στερεώνονται με σκουριασμένους κρίκους στα μάρμαρα του εδάφους. Αυτό ήταν! Ξεκολλούν τα συρματόσκοινα από τους κρίκους και...

...η σημαία κατέβηκε.

Σκεφτονται να την πάρουν μαζί τους αλλά είναι τεράστια. Κόβουν, λοιπόν, από ένα κομμάτι ο καθένας, τυλίγουν την υπόλοιπη σε ρολό και την πετούν σε διπλανό ξεροπήγαδο. Κατεβαίνουν απ' το ίδιο μέρος που ανέβηκαν και σαν να μην τρέχει τίποτε γυρίζουν στα σπίτια τους. Το παράλογο έχει γίνει πραγματικότητα !

Την επαύριο οι Γερμανοί, αλλά και όσοι Αθηναίοι πρόλαβαν να δουν τον άδειο ιστό -η σημαία φυσικά αντικαταστάθηκε αμέσως- δεν πιστεύουν στα μάτια τους. Παραθέτουμε την ανακοίνωση του γερμανού φρούραρχου της πρωτεύουσας:

«Κατά τη νύχτα της 30ης μέχρι της 31ης Μαΐου, υπεξερέθη η επί της Ακροπόλεως κυματίζουσα γερμανική πολεμική σημαία, παρ’ αγνώστων δραστών. Διενεργούνται αυστηραί ανακρίσεις. Οι ένοχοι και οι συνεργοί αυτών θα τιμωρηθώσι δια της ποινής του θανάτου.»

Το νέο διαδίδεται αστραπιαία σ' ολόκληρη την Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Το Κάϊρο -όπου εδρεύει το συμμαχικό στρατηγείο Μέσης Ανατολής- αλλά και το Λονδίνο, αναφέρονται με επαινετικά σχόλια στους έλληνες πατριώτες που αποτόλμησαν το εγχείρημα.

Τα ονόματα του Μανώλη Γλέζου και του Απόστολου Σάντα γίνονται, ωστόσο,  γνωστά το 1945, από τον ημερήσιο τύπο.

Η πράξη χαρακτηρίζεται αργότερα ως “η πρώτη αντιστασιακή ενέργεια στην κατεχόμενη Ευρώπη”. Ο Μανώλης Γλέζος, όμως, έχει διαφορετική άποψη. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «’Ηδη είχαν ξεκινήσει προσπάθειες αντίστασης από μικρές ή μεγάλες ομάδες. Κάθε προκήρυξη που διανεμόταν, κάθε σύνθημα σε κάποιο τοίχο, πράξεις που ήδη είχαν προηγηθεί, σηματοδοτούσαν την αντίσταση στον κατακτητή...»

Στο σηµείο που υψωνόταν ο ιστός, σήμερα υπάρχει η επιγραφή:

«Tη νύχτα της 30ης Μαΐου 1941 οι πατριώτες Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας κατέβασαν τη σηµαία των ναζί κατακτητών από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης.

Εντοιχίστηκε από την Ενωµένη Εθνική Αντίσταση 1941-1944, το 1982»